Ülkemizde oldukça sık karşılaşılan deprem, sel, heyelan vb. afetlerden dolayı günlük hayat işleyişinde hiç beklenmedik bir anda insanların hayatları alt üst olabilmekte ve geniş kitleler mağdur olabilmektedir. Bu nedenle psikolojik ilk yardım konusu da tıbbi ilk yardım konusu gibi her geçen gün önem kazanarak insanların ''psikolojik ilk yardım nedir'', ''psikolojik ilk yardım nasıl yapılır'', ''kimler psikolojik ilk yardım yapabilir'', ''psikolojik ilk yardım yapılırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir'' gibi araştırmalar yapmasına yol açmaktadır.

Psikolojik İlk Yardım Nedir?

Psikolojik ilk yardım; doğal afetler, trafik kazaları, terör olayları, tecavüz vb. öngörülmesi zor ve beklenmedik zamanlarda aniden ortaya çıkarak travmatik etkilere yol açan olayların ardından oluşan akut stresin azaltılarak, uzun vadede travma sonrası stres bozukluğu veya kronik stres gibi sorunlarla karşılaşmasını engellemek ve normal psikolojik fonksiyonlarını korumak amacıyla yapılan psilolojik yardımdır.

Psikolojik İlk Yardım Kimler Tarafından Yapılabilir?

Psikolojik ilk yardım; psikiyatr, psikolog, psikolojik danışman, sosyal hizmet uzmanları gibi profesyonel sağlık çalışanları tarafından yapılabileceği gibi, olaya ilk müdahale ekipleri (arama kurtarma ekipleri, polisler, itfaiyeciler,  vb.) tarafından da yapılabilir. Hatta gerekli temel eğitimleri almış olması koşuluyla bu olaylar sonrasında sahada gönüllü çalışan herkes tarafından yapabilir.

Psikolojik İlk Yardım Nerelerde Yapılabilir?

Psikolojik ilk yardım; tercihen travmatik olayın yaşandığı yerden uzakta ve güvenli bir bölgede yapılmalıdır. Ancak bu imkanın bulunmadığı durumlarda olay yerindeki acil yardım noktaları, mobil yardım noktaları, sığınak/çadır/barınak gibi göreceli olarak daha az güvenli konumlarda da yapılabilir.

Psikolojik İlk Yardıma Kimler İhtiyaç Duyabilir?

Birincil Mağdurlar : Olayın içerisinde yer alan ve doğrudan etkilenenler,

İkincil Mağdurlar : Birincil mağdurlarla yakın ailevi veya arkadaşlık ilişkileri bulunanlar,

Üçüncül Mağdurlar : Olay yerinde çalışma yapan personeller,

Dördüncül Mağdurlar : Olayı sosyal medyadan ve basından takip edenler.

Psikolojik İlk Yardıma İhtiyaç Duyabilecek Risk Grupları Kimlerdir?

Travmatik olay herkes için aynı olsa bile herkesin etkilenme şekli ve derecesi farklıdır. Bu nedenle çocuklar, engelliler, yaşlılar, hamileler, sevdiklerini kaybedenler, uzuvlarını kaybedenler ve daha önceden ruh sağlığı sorunu yaşamış olanlar temel risk grubundadır.

Psikolojik İlk Yardıma İhtiyaç Duyan Kişilerin Genel Özellikleri Nelerdir?

Psikolojik ilk yardıma ihtiyaç duyan kişiler farklı şaşkın, tedirgin, kafası karışmış, dikkati dağılmış, panik içinde, kızgın, öfkeli, üzgün, düşünceli olabilirler.

Psikolojik İlk Yardımın Temel Amaçları Nelerdir?

Mağdurun rahatlatmak, sakinleştirmek, yönlendirmek.

Mağdurun o anki ihtiyaçlarını karşılamak ve korkularını gidermek.

Mağdurun duygu ve düşüncelerini paylaşabileceği güvenli bir ortam oluşturmak.

Mağdurun ailesine, arkadaşına, komşusuna ulaşmasına yardımcı olmak.

Mağdurun yardım ekiplerine veya yetkililere ulaşmasına yardımcı olmak.

Psikolojik İlk Yardımın Temel Kuralları Nelerdir?

Genel durum öncelikle iyice gözlemlenmeli ve güncel durum analiz edilmelidilir.

Psikolojik ilk yardımın şekli kişiye özel planlanmalı ve bireysel ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır.

Psikolojik ilk yardım istemeyen kişiye zorla yardım edilmeye çalışılmamalıdır.

Teknik ve tıbbi terimlerden mümkün olduğunca uzak durulmalı, açık net anlaşılır konuşulmalıdır.

Aynı sorular defalarca sorulsa bile aynı sakinlikte ve soğukkanlılıkta yanıtlanmalıdır.

Psikolojik İlk Yardımda Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Bölgede AFAD vb. devlet kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının organizasyonunun dışına çıkılmamalı ve acil müdahale sistemine bağlı kalınmalıdır.

Sakin, nazik, soğukkanlı, organize bir şekilde görünür ve ulaşılabilir olunmalıdır.

Psikolojik ilk yardımın temel amaçları ve kuralları unutulmadan özel hayatın gizliliğine dikkat edilmedilir.

Geleneklere, göreneklere, toplumun hassas olduğu konulara ve etik kurallara bağlı kalınarak hareket edilmelidir.

Psikolojik İlk Yardımda Uzak Durulması Gerekenler Nelerdir?

Mağdurların yaşadıkları ve hissettikleri konusunda şahsi yorum yapılmamalıdır.

Mağduru suçlayıcı konuşmalardan (hataları, eksikleri, yanlışları vb.) kaçınılmalıdır.

Travmatik olay yaşayan herkesin kesinlikle yardıma ihtiyaç duyacağı zannedilmemelidir.

Karşılaşılan tepkilerin ''anormal duruma verilen normal davranışlar'' olabileceği unutulmamalıdır.